Samenvatting
Het dorp Backi Vinogradi (een dorp met 1.500 bewoners) in de buurt van Subotica, aan de grens met Hongarije, heeft in het drinkwater een van de hoogste arseen gehaltes van Servië. De bewoners hebben veel fysieke klachten t.g.v. het aangeboden drinkwater. In 2011 is de bestaande installatie, die opgeslagen was in Roemenië (zie projectsamenvatting), overgebracht naar Servië en is gestart met de bouw van de installatie om arseen te verwijderen. Sinds 1 september 2012 is de zuiveringsinstallatie in bedrijf. De officiële overdracht van de zuiveringsinstallatie aan PUC Subotica, het lokale waterketenbedrijf, vond plaats op 23 april 2013. Met de installatie kan in 400m3/dag veilig en schoon drinkwater worden voorzien. Twee jaar lang wordt het functioneren van de installatie en de kwaliteit van het water vanuit Nederland gevolgd d.m.v. telemetrie.
________________________________________________________________________________
Nederlandse ambassadeur opent eerste drinkwaterinstallatie voor arseenverwijdering in Servië
23 april 2013
Direct na het seminar is in Backi Vinogradi, één van de onderzoekslocaties, door de Nederlandse ambassadeur op feestelijke wijze de eerste drinkwaterinstallatie voor arseenverwijdering volgens het ADART proces geopend. Het ADART (Adsortive Dutch Arsenic Removal Technology) proces is ontwikkeld door Unesco-IHE en Vitens. Bij dit proces wordt arseen verwijderd door adsorptie aan ijzeroxide (zand met een ijzerlaagje bedekt).
Het AsRem project startte 3 jaar geleden als onderzoeksproject van 4 Nederlandse partijen ( Vitens, Unesco-IE, Technische Universiteit Delft en Royal HaskoningDHV) en het drinkwaterbedrijf van Subotica. Gezamenlijk is onderzoek gedaan naar ondergrondse en bovengrondse arseenverwijdering. Na een eerste onderzoek in 2011 in Subotica kreeg het project een vervolg met een zgn. demonstratie-installatie (500 m3/dag) in Backi Vinogradi, een dorpje met 1500 inwoners op 15 km van Subotica. Hier heeft het grondwater het hoogste gehalte aan arseen nl. 220 microgram per liter. Arseen is niet alleen toxisch, maar ook in lage concentraties nog kankerverwekkend. De norm voor arseen is nu nog 10 microgram/liter. Naar verwachting zal die in de toekomst verlaagd worden tot < 1 microgram/liter. De demonstratie-installatie is vanaf half juni 2012 tot nu in bedrijf geweest als onderzoek-installatie. Het grondwater, dat tot nu nog ongezuiverd gedronken werd in het dorp, is zuurstofloos en bevat ijzer, ammonium en arseen. Een maand na de start van het onderzoek werden alle stoffen uit het water verwijderd en voldeed het eindproduct aan de drinkwaternormen van de EU. En zelfs meer dan dat, tot op heden wordt arseen tot onder 1 microgram per liter verwijderd.
Op de foto van links naar rechts: hr. Stokvis (Ned.ambassadeur in Servië ), Mevr. Solja (voorzitter gemeenteraad Subotica), Casper van Ommen, Momir Tasic (operator installatie), Jacques van Paassen, Mr. Dulic (burgemeester van Subotica) en Mevr. Tot Godo (directeur drinkwaterbedrijf Subotica)
Demonstratie-installatie
De demonstratie-installatie die nu als drinkwater-installatie in Backi Vinogradi dienst doet heeft een aparte geschiedenis. Tien jaar lang deed deze installatie dienst als grondwaterzuiverinstallatie (GWZI) in St. Jansklooster. De installatie zuiverde met trichlooretheen vervuild grondwater en beschermde zo de grondwaterputten van Vitens. Nadat het grondwater voldoende gesaneerd was, is de installatie door Vitens geschonken aan de stichting Water is our World. De bijbehorende hal, eigendom van de provincie Overijssel, is ook aan de stichting overgedragen. De stichting heeft als doel om “afgedankt drinkwatermateriaal” een nieuw leven te geven door het op te knappen en het beschikbaar te stellen voor drinkwaterbereiding in ontwikkelingslanden. De installatie van St.Jansklooster is door vrijwilligers van de stichting gedemonteerd, gereviseerd, omgebouwd tot arseenverwijderingsinstallatie en in Backi Vinogradi weer opgebouwd. Op bijgaande foto een impressie van deze eigentijdse, op afstand controleerbare en bestuurbare, installatie.
________________________________________________________________________________
Arseenverwijdering Servië werkt als een zonnetje
2 januari 2013
Na een test- en inwerkperiode is de drinkwaterinstallatie voor arseenverwijdering in het dorp Backi Vinogradi in Servië sinds begin september 2012 volledig in bedrijf. De installatie is volledig geautomatiseerd en ook op afstand bedienbaar. Op deze manier zijn we in staat om de werking van de installatie via een internetverbinding op een pc waar ook ter wereld te volgen en nog belangrijker, via de computer kunnen we het bedienend personeel instrueren en opleiden.
kijken belangstellend toe tijdens een demo
Helaas hebben de Servische autoriteiten tot op heden nog geen toestemming gegeven voor distributie van dit goede drinkwater. De ambtelijke molens draaien in Servië zeer traag. Het is treurig om te zien dat dit goede water op dit moment geloosd moet worden en dat de mensen in het dorp nog steeds arseen houdend water drinken, waarin het arseengehalte meer dan 20 keer de norm overschrijdt. We hopen dat de Servische autoriteiten spoedig toestemming geven voor distributie van goed drinkwater aan Backi Vionogradi en omgeving.
_______________________________________________________________________________________________
Vrijwilligers wonen officiële opening drinkwaterinstallatie voor arseenverwijdering in Servië
21 april 2013
Op zondag 21 april zijn we met 19 vrijwilligers van de stichting Water is our World en hun partners in de bus gestapt voor een reis naar Servië, een afstand van ruim 1700 km. Een hele reis. Tweeëntwintig uren in een bus, ook slapen, twee dagen verblijf en dan weer het hele eind terug. Hoofddoel van de reis was de bezichtiging en officiële opening van onze drinkwaterinstallatie voor arseenverwijdering in Backi Vinogradi, een dorpje in het noorden van Servië.
De installatie kent een hele geschiedenis. Vanaf het moment van schenking van de installatie tot het moment van drinkwaterlevering in Servië zat een periode van 5 jaar, waarin de bestemming ook is gewijzigd. De vrijwilligers van de stichting hebben in die periode de installatie in Sint Jansklooster gedemonteerd, onderdelen gereviseerd, op transport gesteld naar Roemenië (de eerste bestemming) en daarna naar Servië. In het voorjaar van 2012 is de installatie op zijn eindbestemming, Backi Vinogradi in Servië, aangekomen en daar opgebouwd. Je schrijft het op in enkele regels. In werkelijkheid betekende dit veel arbeid, zweetdruppels, frustraties over niet nagekomen afspraken en contracten, tussentijdse opslag elders, douaneperikelen, invoerkosten etc. Als die installatie dan na 5 jaar eindelijk officieel in bedrijf wordt gesteld en gaat doen waar die voor gebouwd is: prachtig drinkwater leveren aan mensen die tot dat moment nog ongezond en smerig ruikend water uit de kraan kregen, dan is er reden om een feestje te vieren. En dat wilden we doen met alle vrijwilligers die zich jarenlang vele, vele uren belangeloos ingezet hadden voor de projecten van de stichting. En een feest werd het. Het weer was mooi, het eten goed en de levende muziek opzwepend. De vrijwilligers lieten zien dat je niet persé uit Afrika hoeft te komen om losjes uit de heupen te kunnen dansen.
Op de terugreis naar Nederland werd een avond doorgebracht in Wenen. Een prachtige stad en een mooie afsluiting van een geweldige reis naar de Balkan.
Achteraf kijk ik met veel plezier terug op die vijfdaagse r eis. En met mij alle mensen die in de bus zaten. Hoe kan dat toch? Zo lang in de bus en relatief zo kort op de plaats van bestemming. Die vraag heb ik me natuurlijk onderweg ook gesteld. En ik heb er een goede verklaring voor kunnen vinden. De eindbestemming was niet het enige doel. De reis met de vrijwilligers en hun partners was net zo belangrijk. Ik genoot van de wijze waarop men onderweg, zonder afspraken vooraf, taken op zich nam. Enkelen zorgden voor het steeds weer opbergen van de koffers, anderen voor de koffie, weer iemand anders voor het veilig in- en uitstappen bij de stops, één iemand zorgde dat alle mensen steeds aan boord waren voor vertrek en ook aan de inwendige mens en activiteiten in de bus was gedacht. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Ik kan ook vertellen over de opening, hoe er ineens banieren en spandoeken van Vitens en Water is our World aan en voor het zuiveringsgebouw waren geplaatst. En over de drank en de presentjes die ineens klaar stonden voor de gasten bij de opening. Zonder dat er een manager aan te pas was gekomen, zonder dat er opdrachten waren gegeven, aan alles was gedacht en stond op tijd klaar. Dit kon alleen omdat we met een groep mensen op pad waren, die al jaren met elkaar samenwerken. Die niet vragen wat er moet gebeuren. Ze zien wat er nodig is en gaan direct aan het werk. Professioneel gedrag noem ik dat. Dat geeft iedereen een goed gevoel.
________________________________________________________________________________
Zuiveringsinstallatie van Aqua Delft in Servië in bedrijf gesteld
1 september 2012
De demonstratie installatie van Aqua Delft is in stappen in bedrijf gesteld. Meerdere missie’s van verschillende disciplines hebben in korte tijd plaatsgevonden en de installatie is half automatisch in bedrijf met uitstekende resultaten
De voorzuivering was al vanaf 16 juni 2012 officieel in bedrijf gesteld, de gehele installatie inclusief arseenfilters en exclusief de chloring is vanaf 1 september 2012 in bedrijf. Het is geweldig dat de installatie sinds de opstart zo goed loopt.
De officiële overdracht van de zuiveringsinstallatie aan PUC Subotica, het lokale waterketenbedrijf, vindt plaats vóór 1 januari 2013. Hiervoor zal de stichting een acceptatiedocument opstellen. Dit document bevat een lijst met afvink punten. Deze punten worden 1 voor 1 met Aqua Delft doorgenomen. Ook een vertegenwoordiger van PUC Subotica zal betrokken worden bij het acceptatieproces. Ter plaatse wordt gecontroleerd of het genoemde punt naar behoren werkt. Zo ja dan wordt het afgevinkt. Zo nee, dan wordt het punt werkend gemaakt en alsnog afgevinkt.
________________________________________________________________________________
Eerste missie naar Servië
12 juni 2012
In maart was PUC Subotica (het lokale waterketenbedrijf) begonnen met het uitgraven van de fundatie. In mei hadden ze reeds de installatiedelen opgesteld.
De missie bestond uit het stellen van de installatiedelen, lekkages dichten, het inventariseren van de ontbrekende materialen nodig om de installatie compleet te maken en het opmeten van lengtes van de benodigde kabels.
Aan het eind van de missie zijn voorstellen gemaakt voor de uit te voeren werkzaamheden tijdens de vervolgmissie.
Na terugkomst zijn de ontbrekende materialen besteld. Een combinatie transport, wederom met Edink, heeft de schakelkast met reinwaterpompen en de installatie voor de regeneratie van de absorptiefilters naar Servië gebracht
________________________________________________________________________________
Arseenverwijderingsinstallatie gaat naar Servië
16 januari 2012
Er is een bestemming gevonden voor de arseenverwijderingsinstallatie. Er is overeenstemming bereikt tussen Aqua Delft, waterleidingbedrijf Puc Subotica in Servie en de stichting Water is our World.
De stichting draagt de installatie over aan Aqua Delft. Zij gaat alle formaliteiten regelen voor het opbouwen en in bedrijf stellen van de installatie in Backi Vinogradi. De stichting bouwt de installatie op in samenwerking met het waterleidingbedrijf. Deze zal het arseenvrije water afnemen en distribueren.
Het begon in mei 2011 met een bezoek van medewerkers van het waterleidingbedrijf Puc Subotica aan Varsand om een indruk te krijgen van de installatie.
Ondanks dat de installatie, na een jaar opslag in Versand, er beroerd uit zag, was er na bezichtiging en uitleg veel vertrouwen en enthousiasme om de installatie in te zetten voor Backi Vinogradi. Zeven trucks waren nodig om alle materialen onder goede weersomstandigheden van Roemenie naar Servië te brengen. In Servië had men de beschikking over een hangar waar de materialen naar toe zijn gebracht. Hier zijn de materialen schoongemaakt, geschilderd en geïnventariseerd.
De installatie was gelukkig nog net zo compleet als toen hij 2 jaar daarvoor naar Roemenie was verstuurd.